Ozon tabakasının her geçen yıl biraz daha incelmesiyle güneş ışınları yeryüzüne daha az filtre edilerek, daha yoğun ulaşıyor. Bu da güneş ışınlarının zararlı etkilerini çoğaltarak cilt lekelerine, foto yaşlanmaya ve kansere neden olabiliyor. Güneşin bu zararlı etkileri, son yıllarda çok daha fazla görülüyor. Uz. Dr. Eneida Kote, güneşin cilde etkileri ve korunma yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Güneşin zararlı etkilerinin arasında; güneş yanıkları, güneş lekeleri, güneş alerjileri, güneşe bağlı ilerleyen yaşlarda görülen deri kanserleri ve yaşlılık lekeleri diye adlandırılan prekanseröz lezyonlar artık daha sık görülmektedir. Ozon tabakasının incelmesiyle birlikte güneş ışınları sadece yazın değil, kış mevsiminde bile zarar verecek düzeylerde yeryüzüne ulaşmaktadır. Güneş ışınlarının direkt ve anlık etkileri olduğu gibi dolaylı ve uzun süreli etkileri de bulunmaktadır. Bu etkiler cildin onarım kapasitesini geciktirip, alerjileri de tetikleyebilmektedir. Bu etkilere maruz kalmamak için her yaş grubunun güneşten korunması gerekmektedir. Vücutta D vitamini sentezlenmesi için öğle saatlerinde, gün ortası güneşinde önerilen 15- 30 dakika süren güneşlenmenin bile artık çok fazla yakıcı etkileri bulunduğu için dikkatli olunması gerekmektedir.
Şemsiye ya da kumdan yansıyan güneş ışınları da cilde zarar veriyor
Özellikle nemli iklimlerde ve sahil kesimlerinde güneşin yansımalarının daha yoğun olduğu yerlerde daha dikkatli olunmalıdır. Belki güneş ışınlarının anlık yan etkileri fark edilmeyebilmektedir ama uzun vadede kümülatif doz denilen zararlar çok önemlidir. Özellikle bebeklik çağından 18 yaşına kadar, çocukları korumak gerekir çünkü 18 yaşına kadar kümülatif doz oluşmuş olmaktadır. İlerleyen yaşlarda kişi kendini ne kadar korusa da o zamana kadar maruz kalınmış ışınların hasarları, foto yaşlanma, leke veya prekanseröz lezyonların çıkmasına neden olabilmektedir.
11.00 - 16.00 saatleri arasında güneşten kaçının
Güneşten korunmada aslında ilk önlem teması kesmektir. Güneş ışınlarının yeryüzüne dik olarak geldiği 11.00 – 16.00 saatleri arasında dışarı çıkılmamalı, çıkılmak zorundaysa güneş ışınlarıyla teması mümkün olduğunca engelleyecek kıyafetler tercih edilmelidir. D vitamini sentezi için sağlıklı güneşlenme yapılması çok önemli ama bunun dışında kişiler güneşten kaçınmalıdır. Güneşten korunmanın mümkün olmadığı yerlerde ya da tatilde özellikle çocuklar için fiziksel olarak korunma ön plana çıkmaktadır. Aslında güneş kremleri, güneş koruma önlemlerinin belki de en son halkasıdır.
Giysi seçimi güneşten korunmada önem taşıyor
Güneşten kaçınmanın mümkün olmadığı noktada kıyafet seçimleri önem taşımaktadır. Pamuklu, açık renkli güneşi yansıtacak kıyafetler, başı ve gözleri korumak için şapka ve güneş gözlükleri tercih edilmelidir. Çocukların deniz kıyafetlerini seçerken güneş geçirmeyen yarım kol, tişört benzeri, üst bedeni örten, deniz kıyafetlerini tercih etmekte fayda vardır. Mutlaka şapka kullanılmalıdır. Çocukların açıkta kalan bacak, kol, yüz ve boyun bölgelerini düzenli olarak kremlenmelidir. Bütün bu önlemleri almadan sadece güneş koruyucu kullanarak güneşin zararlı etkilerinden tam olarak korunmak mümkün değildir. Güneş kremleri bütün bu önlemler alındıktan sonra açıkta kalan bölgelere uygulanmalıdır. Hiçbir krem güneş ışınlarının zararlı etkilerini tam anlamıyla engelleyemez.